Sivrihisar Kültür Ve Tabiat Varlıkları Çalışmaları.
Binlerce yıllık uygarlık tarihi içinde insanın doğrudan veya doğadan elde ettiği ve bugün “Kültürel ve Doğal Miras” diye adlandırılan değerlerin korunması, çağımızda insanlığın ortak sorunu olarak kabul edilen ve önemle üzerinde durulan bir olgudur.
İlk insanlardan bu yana çeşitli uygarlıklara beşiklik yapan Anadolu toprakları dünyanın hiçbir yerinde rastlanmayacak kadar zenginlikte bir kültür mirasına sahiptir. Kültürel değerlerimizin korunması için bugüne kadar çeşitli yasalar çıkarılmıştır.
En son yürürlüğe giren 21.07.1983 tarih ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile kültür ve tabiat varlıklarının korunması yönünde kurumlara yeni sorumluluklar yüklenmiştir.
TARİH VE KÜLTÜR ŞEHRİ SİVRİHİSAR
Sivrihisar, üç bin beş yüz yılı aşan tarihi geçmişi içinde; çeşitli medeniyete beşiklik yapan, bu uygarlıklardan miras kalan anıtsal yapıları ve sivil mimari örnekleri bünyesinde taşıyan, bağrından yetiştirdiği ilim, sanat, düşünce ve devlet adamları ile dünyaya nam salan bir Tarih ve Kültür Şehridir.
SİVRİHİSAR’DA KÜLTÜR VARLIKLARINI KORUMA ÇALIŞMALARI
Sivrihisar, özellikle 1950 yılından itibaren ülkemizde başlayan hızlı kentleşme, gelişen teknoloji, değişen yaşam biçimi ve artan göç olgusu gibi yerleşimin sürekliliğini ve geleneksel dokunun korunmasını tehdit eden unsurların etkisinde kalmış olmakla birlikte, konumu ve ulaşım olanaklarının da katkısıyla geleneksel kent dokusunu önemli ölçüde koruyabilmiştir.
Sivrihisar’da özellikle son elli yıl içinde kültür ve tabiat varlıklarını koruma adına önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaları; dernekler, belediye ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı kurumlarca yapılan çalışmalar olmak üzere üç grupta toplayabiliriz.
DERNEKLERİN TARİHİ ESERLERİ KORUMA ÇALIŞMALARI
Sivrihisar’da tarihi eserleri koruma amacıyla kurulan ilk dernek, 1958 yılında Müftü Mehmet Emre başkanlığında kurulan Sivrihisar Tarihi Eserleri Koruma ve Mezarlıkları Ağaçlandırma Derneğidir. Bu dernek, 1972 yılında yürürlüğe giren, 1630 sayılı Dernekler Kanunun, mevcut derneklere kuruluşlarını yenileme şartı getirmesi üzerine 1972 yılında faaliyetlerine son vermiştir.
1974 yılına gelindiğinde, Avukat Orhan Keskin ‘in kurucu başkanlığında, “Sivrihisar Tarihi Eserleri Koruma Derneği” kurulmuştur. Bu derneklerin yaptığı çalışmalar şöyledir ; Aziz Mahmud Hüdai Camii’nin tabanı aslına uygun olarak onarıldı. (1962), Derneğin, Eskişehir Vakıflar Memurluğu nezdinde yaptığı yazışmalar sonucunda; elde ettiği ödenekler ile Hazinedar Camii, Hızırbey Mescidi ve Hoşkadem Camii’nin onarımları yapılmıştır. (1962), Yenice Camii avlu duvarları çevrilip, ağaçlandırılması yapıldı. (1962), Ulu Camii’nin her yıl periyodik bakımı yapıldı.
Uzun yazışmalar sonucunda Hazinedar Camii’ ve Hoşkadem Camii’nin restorasyonları plana aldırıldı ve bu camilerin restorasyonları yaptırıldı. (1962), Yunus Hoca kümbetinin restorasyonu yapıldı, mescid olarak ibadete açıldı. (1973), Bodur Camii’nin ve Alemşah Kümbetinin külahları yeniden yaptırıldı, Hamamkarahisar Camii’nin restorasyonu gerçekleştirildi. (1973), Aziz Mahmud Hüdai Camii’nin onarımı yaptırıldı. (2001), Seydi Mahmud Süzani türbe ve mescidinin bakım ve onarımı yapıldı. (2002), Kılıç Mahallesi Muhtarı merhum Ruhi Gül’ün özverili çalışmalar sonucunda Akdoğan Mescidinin onarımı yapıldı. (2009).
SİVRİHİSAR BELEDİYESİ’ NİN ÇALIŞMALARI
Sivrihisar Belediyesi, 1877 yılında kurulmuştur. 12.11.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı Büyükşehir Yasası gereğince o tarihten bu yana, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile koordinasyon içinde çalışmalarını sürdürmektedir. Belediye sınırları içinde 13’ü merkezde olmak üzere 78 mahallesi vardır. Sivrihisar Belediyesi’nin kültür varlıklarının koruması, ilçenin tanıtımı ve turizme kazandırılması yönünde yaptığı çalışmalar şöyledir;
Vakıflar Genel Müdürlüğü ile işbirliği içinde yaptığı çalışmalar sonucunda, tarihi Seydiler Hamamı yıkılmaktan kurtarıldı ve restorasyonu yapıldı. (1965), Sivrihisar Belediyesi’nin başvurusu üzerine, Tarihi Kentler Birliği üyeliği kabul edildi. (2000).
Kültür Bakanlığı, Eskişehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 31.01.2003 tarihli ve 2276 sayılı kararı ile Sivrihisar’da 44 adet yapı “Anıtsal” yapı olarak ve 21 adet konut “Sivil Mimarlık Örneği” olarak tescillendi. (2003), daha sonra devam eden çalışmalar sonucunda, ilçe merkezinde 4 mahallesi kısmen, 7 mahallesi de tamamen olmak üzere 11 mahallesi sit kapsamına alındı, köyleri ile birlikte sit alanı sayısı 63’ü bulmaktadır.
Sivrihisar evlerini yaşatma projesini hayata geçirme çalışmaları başlatıldı. (2007), Belediye ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi işbirliği ile Sivrihisar’ın Kurtuluş Savaşı’nda Kahraman Ordumuza armağan ettiği uçağın maketi dikildi (2007).
Tarihi Zaimağa Konağı’nın ve Sakaryalar, Zeyneller konaklarının restorasyonları yapıldı (2008). “Dünyanın Merkezi Sivrihisar” patenti alındı. (2008), Anavatanı Sivrihisar olan Akbaş Çoban Köpeğinin ırkını korumak amacı ile Kaymakamlık, Belediye ve İlçe Tarım Müdürlüğü işbirliği içinde dernek kuruldu ve ırk özelliklerini taşıyan üretim çalışmaları başlatıldı, heykeli dikildi. (2009) Zaimağa Konağı Müze ve Kültür evi olarak hizmete açıldı. (2009) Valilik ve Belediye işbirliği ile Saat Kulesi’nin restorasyonu yapıldı (2011). Tarihi, Sanatı ve Kültürü ile 1. Sivrihisar Sempozyumu düzenlendi. (2015)
Prof. Dr. Erol Altınsapan’ın 2003 yılında başlattığı ve Prof. Dr. Mehmet Mahur Tulum’un katkı verdiği bilimsel çalışmalar sonucunda; Nasreddin Hocanın kızı Fatma Hatun kabri kurtarıldı, Tarihi Eserleri Koruma Derneği’nde muhafaza edilen sandukanın Nasreddin Hoca’ ya ait olduğu kanıtlandı, Nasreddin Hoca ve kızı Hatun için anıt mezarlar yaptırıldı. (2016), 1978 yılından beri kutlanmakta olan Nasreddin Hoca Doğum Şenlikleri, 2016 yılı itibariyle Uluslararası Nasreddin Hoca Kültür ve Sanat Festivali olarak kutlanmaya başlandı. (2016)
Kültür Bakanlığı’ndan sağlanan ödenekle ; Ak Çeşme ve Prof. Dr. Nabi Avcı caddeleri ile Hazinedar, Yemenici (Arasta), Santral, Kutlu Çeşme, Şahin ve Nemane sokaklarında cephe ve sokak sağlıklaştırma çalışmaları ile 40 ev, 59 iş yerinin restorasyonu yapıldı. (2016-2018), Uzun sokakta bulunan konağın restorasyonu yapılarak, Belediye Misafirhanesi olarak hizmete açıldı. (2016)
Heykeltıraş Metin Yurdanur ‘un eserlerinden oluşan Açık Hava Heykel Müzesi açıldı. (2017), Saat Kulesi önüne “Seyir Terası” yapıldı. (2019) Belediye eski binasının restorasyonu yapıldı, Uygulamalı Kilim Müzesi olarak hizmete açıldı. (2020), Dr. Cahit Atasoy’un bağışladığı konağın restorasyonu yapılarak, “Kültür Evi” olarak hizmete açıldı. (2020)
Eskişehir Ticaret Odası’nın başvurusu ile daha önce, Sivrihisar İncili küpesi ve cebesi tescillenmişti. (2019), Sivrihisar Belediyesi’nin başvurusu ile Sivrihisar Dövme Sucuğuna, Sivrihisar Muska Baklavasına ve Sivrihisar Höşmerimine Coğrafi İşaret Tescil Belgesi alındı. (2021)
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI VE BAĞLI KURUM, KURULUŞLARIN SİVRİHİSAR ‘DA YAPTIĞI ÇALIŞMALAR
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce Kurşunlu Caminin (2009), Ulu Camii ve Alemşah Türbesi’nin (2014) ve Aziz Mahmud Hüdai Camii’nin (2019)restorasyonları yapıldı. UNESCO tarafından 2006 yılı Nasreddin Hoca yılı ilan edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Nasreddin Hocanın Nasreddin Hoca Beldesindeki (Hortu) doğduğu evin restorasyonu yapıldı. (2007), Vakıflar Seydi Mahmud Süzani türbe ve Mescidi restorasyonu (2011) Askerlik şubesine ait iki eski binanın “Çok Amaçlı Salon” ve “Kent Müzesi” olarak hizmet vermek üzere restorasyonları tamamlandı. (2021), Ulu Camii UNESCO Dünya Mirası Kalıcı Listesine aday gösterildi. (2021)
Ayrıca, Ballıhisar köyümüzdeki, Kibele (Kybele) kültünün kutsal kenti olarak kurulan tarihi Frig şehri Pessinus harabelerinde, 1967 yılında Belçika Gent Üniversitesi tarafından aralıklarla 2008 yılına kadar sürdürülen kazı çalışmaları, 2009 yılından itibaren Avustralya Melbourne Üniversitesi tarafından devam etmektedir. Yine, Kültür Bakanlığı’nca 2011 yılında Sivrihisar’daki Ermeni Kilisesinin restorasyonu yapılmıştır.
TEŞEKKÜRLER
Öncelikle, Sivrihisar tarihi eserlerini, kültürel varlıklarını bizlere bırakarak, emanet eden Ecdadımızı rahmet ve minnetle yad ediyoruz. Sonra da, bu değerleri koruyarak bu günlere gelmesini sağlayan, turizme kazandıran başta Orhan Keskin Hocam olmak üzere tüm kişi, kurum ve kuruluşlara sonsuz teşekkür ediyoruz.
Saygılarımla.
Yaşar YURTDAŞ
Eskişehir Sivrihisar Haberleri
Yorum Yaz