Sivrihisar Usulü Bamya Çorbası

– SİVRİHİSAR USULÜ BAMYA ÇORBASI –

Bamyanın Latincesi Abelmoschus esculentusdur. Batı Afrika ve Asya kökenlidir. Ortaya çıkışı milattan önce on ikinci yüzyıla kadar dayanır. Ebegümeci ve pamukla aynı bitki ailesine ait bir sebzedir. Bamya ülkemizde Ege ve Marmara ile Karadeniz bölgesinde Amasya, Tokat, Çorum illerinde yetiştirilir. Amasya, Sultani, Bornova ve Balıkesir bamyası en çok tanınan çeşitlerindendir. Amasya Bamyası; Çiçek bamya olarak bilinir. Kuru olarak tüketilir. Diğerleri genellikle yaş olarak yemek yapımında kullanılır.

Sağlık uzmanlarına göre bamyanın kalorisi çok düşüktür. Bünyesinde A, B, C, D, E ve K vitamini bulundurur. Doymuş yağ yoktur. B vitamininde bulunan nisain, tiamin, pantotenik asit ve B6 vitamini bakımından zengindir. Protein deposudur.

Bamya; Sindirim sistemi, görme ve cilt sağlığına faydalıdır. Kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur. Kabızlığa iyi gelir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kan şekerinin düşmesini sağlayan doğal ilaç niteliğindedir. Anne karnındaki bebeğin sağlıklı oluşmasını sağlar. Düşük riskini azaltır. Bamya suyu boğaz ağrısı, şiddetli öksürük ve ishal tedavisinde kullanılır. İdrar söktürücüdür.

Sivrihisar’da bamya çorbası bayramın ilk günü bayram namazından sonra sofraların vazgeçilmez yemeklerindedir. Düğün gibi özel ziyafetlerin olmazsa olmazlarındandır. Kullanılan malzeme ve yapılış usulü Sivrihisar’da bamya çorbasını yöresel olarak özgünleştirmektedir.

Bamya çorbası pişirilmeden önce malzemeleri hazırlanır. Yüz gram ipe dizili, Amasya kuru çiçek bamyası bez veya süzgeç üzerinde sürtülür. Bamyanın üzerindeki tüyler giderilir. Küçük bir tencereye konulur. Üzeri örtülecek kadar soğuk su ilave edilir. Yarım limon sıkılır. On, on beş dakika haşlanır. Haşlanan bamyalar süzgeç üzerine çıkarılır, iplerinden elle tek, tek ayrılır. İki yüz elli gram yağlı koyun eti ince, ince kuşbaşı şeklinde doğranır. Kış mevsiminde koyun eti bulunmazsa, yerine yağlıca özel beslenmiş hindi eti de kullanılabilir. Mevsimine göre taze veya kurutulmuş kuyruk yağı kuşbaşı şeklinde hazırlanır. Bir iki adet iri kuru soğan incecik kesilir. İki yemek kaşığı domates salçası hazırlanır.

Tencerede bir kaşık (sarı, sade yağ) tereyağı hafif sararıncaya kadar eritilir. Doğranmış kuru soğanlar kısık ateşte öldürülür. Üzerine salça, kırmızı toz biber ve tuz ilave edilir. Ayrı bir tencereye dört bardak et suyu konulur. Üstüne önceden hazırlanan haşlanmış bamya ilave edilir. Üzerine haşlanmış et ve kuyruk yağı ilave edilir. Tekrar yarım limon sıkılır. On dakika kaynatılır. Soğan, salçadan oluşan sos katılır. Beş on dakika daha hafif ateşte kaynatılır. Bamya çorbasının pişirme süresi yirmi beş, otuz dakikadır.

Sivrihisar Mutfağı İstanbul, Bursa ve Konya gibi önceden başkentlik yapmış şehirlerimizin mutfak kültüründen izler taşır. Çünkü Sivrihisar tarih boyunca önemli yerleşim merkezlerinden biri olarak bilinir.

Yusuf Mesut KİLCİ
Eğitimci-Yazar

Foto: Bekir Sami Aydın

YORUMLAR

Suat Kaşıkcı: Bir düzeltme yapmama izin verirseniz, kuyruk yağı sote et büyüklüğünde çorba kaynadıktan sonra ilave edilir.

Gaye Kaçar Arın: Et yerine tavuk etini küçük doğrayıp kavurup yapıldığında da muhteşem oluyor.

Zeliha Akdemir: Eskiden kuyruk yağı koyuyorlardı ama kokusu oluyor et suyu veya kuşbaşı etle de harika olur.