– Sivrihisar’da Yetişen Önemli Şahsiyetler hakkında –
Anadolu’nun ortasında altı üstü hazine kıymetinde olan bir yerleşim yeri düşünün. Tarih süresince 8 isme sahip Sivrihisar, her ismin 200 sene yaşadığını varsayarsak 1600 yıllık bir geçmişe sahip Anadolu’da tarih süresince böyle bir geçmişe sahip yerleşim yerine rastlanmamıştır. Doğaldır ki böylesine bir kentin her konudaki yeri farklı olmak durumundadır.
Sivrihisar Osmanlı İmparatorluğu Döneminde altın çağını yaşamış, mimari kazanımların yanında askeri özelliği coğrafyasının tarım ve hayvancılığa uygun oluşu önemini katlamıştır. Ancak tüm bunların yanında en önemli özelliği ilçedeki 14 medresenin varlığının verdiği kıymetle, Osmanlı İmparatorluğuna, müderris, kadı, vezir, paşa yetiştiren bir ulema kenti durumundadır.
Fatih Sultan Mehmet han huzurundaki Arap alimi, bilgisiyle Osmanlı alimlerini mat etmesi üzerine Fatih üzüntü içinde yok mudur bu alimi mat edecek ulema dediğinde erkan, Sivrihisar’daki genç alim Hızır Bey Çelebiyi önerirler. Hızır Bey acil olarak Edirne’ye çağrılır ve padişahın huzurunda adeta sınav şeklinde yapılan oturumda, Arap alimi, “Bu gence sahip çıkın Sultanım” der ve huzurundan yenilgiyle ayrılır.
Coğrafyasında yetişen ve çoğu dünyaca tanınan, filozof, düşünür, alim ve ulemalar diyarıdır. O dönemde dahi okur-yazar oranları örnek gösterilecek düzeydeydi. Bu değer günümüzde de böyledir.
Hemşehrisi olmakla gurur duyduğumuz Yunus Emre, Nasreddin Hoca yanında Aziz Mahmud Hüdayi, Salman El Farisi, Şeyh Abdül-Vehhab, Seyyid Nureddin, Şeyh Baba Yusuf, Kara Hayrettin Paşa, Hızır Bey Çelebi, Sinan Paşa, Seyyid Şeyh Mahmud, Seyyid Şeyh Osman Afif Sivrihisari, Prof. Mehmet Kaplan, Mülazım Ahmet Hamdi, Fahreddin Kerim, Hamdi Baba, Mahmud Suzanî, Şeyh İbrahim ve daha niceleri…
Bunlar bilinen değerlerimizdir. Düşünün ki İstanbul’un Karaca Ahmet mezarlığı Sultan Karaca Ahmet’in Kadıköy ise dönemin sultanları tarafından kendilerine arpalık olarak armağan edilmiştir. İstanbul’un ilk kadısı ve Belediye Başkanı, Hızır Bey iken yakın tarihimizde, Fahrettin Kerim de İstanbul vali ve belediye başkanlığı yapmışlardır.
Sivrihisar İlçesi, Türklerin Anadolu’ya yerleştikleri ilk beldelerden birisidir. 1072 yılında Ankara’nın Selçuklular tarafından alınmasından sonra birçok Oğuz-Türkmen boyları, uç olarak Sivrihisar’a yerleştirilmiştir. İlk gelenler Sanlı oymağının Kılıç ve Avşar obaları olduğu bunları Yazır, Kızık, Karkın, Eymir, Alayuntlu, Iğdır, Büğdüz, Kınık ve diğer aşiretler takip etmiş ve önemli bir uç yerleşim bölgesi olmuştur.
Birkaç yıl içinde büyük bir gelişme gösteren Sivrihisar, dini ve ticari bir merkez haline gelmiştir. Orta Asya, atamesleği, halıcılık, çiftçilik, kök boya imali, debbağlık ileri bir merhaleye götürülürken diğer yandan dini bir aksiyona da girişilmiş.
Sivrihisar merkezinde 23, köylerde de 13 medrese kurulmuş ve bu medreselerde binlerce talebeye icazet verilmiştir. Yetişen alimler Selçuklular, ve Osmanlılar zamanında önemli mevkilerde görev almışlar ve sayısız dini ve İçtimai eserler ortaya koymuşlardır.
***
Ahmet Bican Atmaca
Sivrihisar’da Yetişen Ünlüler ve Menkıbeler
Yorum Yaz