İnsan ki…
Kimdir insan?
İnsan ölü topraktan can bulmuş bir varlıktır. Canıyla kanıyla hisseden hislerini yönlendiren tek şuur sahibidir. Hislerinin farkına vararak etten kemikten olmadığının farkını fark edendir. Farkını fark ederek diğer varlıklardan üstün olandır. Farkı aklı, konuşması ve iktidar sahibi olmasıdır.
Aklı ile öğrenen, öğreten ve düşünendir. Konuşması ile derdini anlatan, diğer insanlarla iletişim kuran ve ilmi aktarandır. İktidarı ile aklını kullanarak icatlar yapan üretendir. İktidar ve akıl ile eşsiz, mükemmel maharetlerle teçhiz edilmiş nadide bir varlıktır.
Her zaman yeniliklere ufkuyla yelken açandır. Yelken açmasıyla dünya hayatında yolcudur. Sırasıyla anne karnından çocukluk, gençlik, ihtiyarlık ve kabir limanlarına yolculuğudur.
Cirmi hacmi bir et bir kemik yığını kadar küçücük, ruhu tüm dünyayı kaplayacak kadar büyüktür. Yeryüzünün halifesi olmakla yaratılmışların en üstünü, Allah katında yüce makam sahibidir.
Yüce makam sahibidir fakat bir anda en aşağılara düşme potansiyeline de sahiptir. Alemde fazla yer kaplamaz ama tüm alemi içine sindirmiş bir gizemdir. Bu gizemiyle tüm alem kendisine hizmetkardır.
Hiçbir varlığın yüklenemediği emaneti üstlenecek kadar cahil ve cesur nefistir. Nefsi ile varlıkların en üstünlüğü ile aşağısı çizgisinde inip çıkma özelliğine sahip tek varlıktır. Tüm alemi içinde barından en mükemmel ve en ince fenlerle bezenmiş varlık ötesidir. Yeryüzünü ilim ve tecrübesiyle şekillendirebilecek tek varlıktır.
Dünyada tasarruf sahibi olan tek varlık olma özelliği ile Allah’ın isimlerinin tecellisi olan tek varlıktır. Allah’ın isimlerinin tecellisini ettirmesiyle Allah’ın kedisine muhatap ettiği tek varlıktır. Allah’ın ruhundan üflediği latif ve ruhani melekelere ve hassasiyetlere sahip tek varlık.
Muhatap olmanın lütfu keremiyle en leziz, temiz, güzel ve faydalı nimetler sunulan varlıktır. O kadar çok nimetlerle kuşatılmış, kâinatın en güçlüsü, zengini olmasına rağmen en zayıfı ve acizidir.
Dünyayı sevgisiyle sarıp sarmalayıp huzura taşıyabilirken kin ve nefreti ile de zulme boğabilendir. Kulluğuyla en yüce mertebelere ve türlü ikramlara nail olacak, isyanıyla akıbeti hüsran olacaktır.
Evet, insan kimdir sorusuna cevap vermekten aciz kalırız. Yukarıda açıklamaya çalıştığımız insanın ancak çok az bir kısmını dile getirebildik. Sizler de yukarıdakilere bilginiz ve tecrübelerinizle bir şeyler ekleyebilirsiniz.
İnsanı bilmek ve anlayabilmek için ilk önce kendimize su soruları sormamız gerekir: “Ben neciyim? Niçin yaratıldım? Nereden geldim? Nereye gidiyorum? Bu dünyada görevim ne?” Ben neciyim? Allah’ın halifesiyim. Halife; vekil olan, temsil eden demektir.
İnsan Allah’ın halifesi olma payesi ile yeryüzünde Allah’ı temsil ediyor. Akıl, irade ve ilmiye Allah’ın kendisine verdiği kabiliyeti oranında yeryüzünde tasarruf ederek Allah’ın isimlerini tecelli etmektedir. Aynı zamanda Allah’a ibadet ederek O’nun ilahlığını tüm aleme ilan etmektedir.
Niçin yaratıldım? Kısaca Allah’a kulluk etmek için. Kul olmak, kendisinin aciz ve fakir olarak yaratıldığını bilip Allah’ı bilmek, tanımak ve ibadet etmektir. Nereden geldim? Yokluk aleminden sonsuz kudrete sahip Yüce Yaratıcı tarafından yaratılmış aciz, fakir ve her şeyiyle O’na muhtaç bir insanım.
Nereye gidiyorum? Bu dünyadaki görevini hakkıyla tamamlayıp sonsuz ebedi bir mükafat yeri olan cennete gideceğim.
Bu dünyada görevim ne? Yaratılış gayen olan kulluğunu yapmak ve yaratılışındaki halifelik makamını koruyup en güzel şekilde halifeliğini uygulamaktır.
Biraz tefekkür ederek bu soruları çeşitlendirip cevaplarını da çoğaltabilirsiniz. İnsan ne kadar ilim sahibi olursa ve ne kadar tefekkür ederse insanın sırlarına vakıf olabilir. Kısacası: “Kendini bilen Rabbini bulur.” Yunusun sözüyle noktayı koyalım.
Yazar, Mesut Akdağ – Sivrihisar Kurşunlu Camii İmam Hatibi
İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir,
Sen kendini bilmezsin, ya nice okumaktır?
Okumaktan mana ne, kişi Hakkı bilmektir,
Çün okudun bilmezsin, ha bir kuru emektir.
Okudum bildim deme, çok taat kıldım deme,
Eri hak bilmez isen, abes yere yelmektir.
Dört kitabın manası bellidir bir elifte,
Sen elifi bilmezsin, bu nice okumaktır?
Yiğirmi dokuz hece, okursun uçtan uca,
Sen elif dersin hoca, manası ne demektir?
Yunus der ki: Ey hoca, gerekse var bin Hacca,
Hepsinden iyice, bir gönüle girmektir.
Yunus Emre
Yorum Yaz