– İKİ KERE İŞGAL EDİLEN ŞEHİR : ESKİŞEHİR –
Yakın dönemde iki kere işgal edilen Eskişehir, 22 Ocak 1919 tarihinden 20 Mart 1920 tarihine kadar İngiliz kuvvetlerinin; 19 Temmuz 1921 tarihinden 2 Eylül 1922 tarihine kadar Yunan kuvvetlerinin işgalinde kalmıştır.
2 Eylül 1922 tarihinde ordumuz tarafından kurtarıldığında ise kaçan Yunan kuvvetlerinin şehre verdiği zarar korkunç boyutlarda olmuştur. 307 kişi öldürülmüş, 407 kadın ve erkek esir edilmiş. Toplam 5301 ev, 196 çiftlik, 94 han ve otel, 5 hamam, 4 fabrika, 2 cami, 3 mescit ve 10 okul tamamen yakılmış. Cer atölyesi (bugünkü TÜLOMSAŞ) bombalar ile tahrip edilmişti.
Eskişehir ve yöresi halkı İngiliz işgalinden sonra Yunan işgalinin ağır faciasını yürekleri parçalanarak görmüştür. Bununla beraber halk, vatanın kurtuluşu için hiçbir fedakarlıktan çekinmemiş, maddi ve manevi bütün olanaklarını seferber etmiştir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 15 Ocak 1923 yılında Eskişehir’e ziyaretleri esnasında halka yaptığı teşekkür konuşmasında bu süreç en iyi biçimde övülmüş ve yüceltilmiştir.
Eskişehir’i ve Eskişehir halkını çoktan tanırım; çok iyi tanırım. Eskişehir’in içinde ve yakınında düşman kuvvetleri vardı, bizim kuvvetlerimiz de hiç yoktu. Öyle iken halk, vatanperverlikten, kahramanlıktan geri kalmadı. Eskişehirliler bize çok yardım etmişlerdir. Bunu ordu millet namına burada tekrar etmeyi bir vazife bilirim. Askeri harekatın icabı olarak ordumuz, Eskişehir’e ve Eskişehir halkına fedakarlık yüklemek mecburiyetinde kaldı. Bu fedakarlık büyük kayıpları icap ettiriyordu. Ordunun mevcudiyetini kurtarmak için bu lazımdı. Eskişehirliler bu felakete katlanmasını bildiler. Düşman şehre girdi, burasını bir zulüm ve ateş yuvası haline koydu. İşte tahribatın izlerini hala görüyoruz. Şehir halkı bütün bunlara göğüs gerdi. Tebrik ederim!
Milli Mücadele’de Eskişehir ve yöresi maddi olarak da büyük fedakarlıklarda bulunmuştur. Yöre halkı para yardımlarıyla yetinmeyip, milli kuvvetlere eşya ve yiyecek de göndermiştir. Bu arada teşkil ettikleri milli müfrezelerin silah ve cephanelerini de temin etmişlerdir. Halkın Milli Mücadelenin ilk safhasında Kuva-yı Milliyete verdiği destek ve özellikle İngilizlere karşı gösterdiği mücadeleden dolayı Türkiye Büyük Millet Meclisinde Eskişehir isminin “Ensariye” olarak değiştirilmesi teklif edilmiştir.
Teklifi veren Antalya mebusu Rasih Efendi şöyle diyordu:
Mücahede-i Milliyemizin mebdeinden İngiliz işgal kuvvetlerine karşı gösterdikleri salabet ve istiklal müdafaasında malen ve bedenen ifa ettikleri hidematla Eskişehir Livası ahalisi “asrımızda İslam’ın Ensar’ı” vasfına layık bir halet-i ruhiye göstermişlerdir. Binaenaleyh, liva-yı mezkur unvanının bir hatıra-i tarihiye olmak üzere “Eskişehir nam-ı diğer Ensariye ” olarak kabulünü arz ve teklif eylerim.
***
Eskişehir’in Kurtuluşu hakkında detaylı bilgi için tıklayın >
Yorum Yaz