– Balıkdamı Gökada’nın Bitki Çeşitliliği –
Balıkdamı (Gökada) Sivrihisar ilçesinin Ahiler, Kurtşeyh, Ertuğrul ve Göktepe köyleri arasında yer alan sulak alanlarımızdan biridir. Balıkdamı Göksu düdeni çayının sularıyla hayat bulan alan aynı bölgede Sakarya Nehri ile birleşir. Eskişehir merkezine 140 km uzaklıkta ve deniz seviyesinden 800 mt. yükseklikte olan bölge floristik açıdan oldukça ilginçtir.
Balıkdamı Göksu Düdeni
Bölgenin bitki çeşitliliğinin belirlenmesi için Eskişehir Osmangazi ve Anadolu Üniversitelerindeki araştırıcılar tarafından 2 çalışma yapılmıştır. Bunlar; Balıkdamı (Gökada)’nın Florası ve The Flora of Balikdami Wetland and Its Surroundings’dir. (Sivrihisar, Eskişehir-Turkey)
Bu çalışmalar sonucunda bölgede yaklaşık 250 bitki türünün doğal yayılış gösterdiği belirlenmiştir. Bu bitkilerin 30’u endemiktir. Bölge tipik karasal iklim etkisinde olup bitki örtüsü step karakterlidir. Bölge bitki çeşitliliği bakımından tipik tatlısu ekosistemlerinin florasına benzerlik gösterir.
Bölgedeki bitkiler 52 familya da 175 cinste toplanır. Bu familyalardan en büyükleri;
Brassicaceae (Hardalgiller),
Poaceae (Buğdaygiller),
Fabaceae (Bakagiller),
Asteraceae (Papatyagiller) ve Lamiaceae (Ballıbabagiller)’dir.
Floradaki büyük cinsler ise;
Alyssum (Alis),
Centaurea (Peygamber çiçeği),
Consolida (Hezeran),
Gypsophila (Çövenotu) ve Astragalus (Geven)’dir.
Bölgedeki endemik bitkiler ise;
Consolida thirkeana, Alyssum pateri Nyar, subsp, pateri, Helianthemum nummularium (L.) Mill. subsp. lycaonicum, Gypsophila eriocalyx, Bolanthus minuartioides, Paronychia argyroloba, Linum hirsutum L. subsp. anatolicum (Boiss.) Hayekvar. anatolicum, Haplophyllum myrtifolium, Astragalus lydius, Astragalus vulnerariae, Trifolium caudatum, Onobrychis armena, Ebenus boissieri, Scabiosa hololeuca, Onopordum anatolicum, Asyneuma isauricum, Convolvulus galaticus, Moltkia aurea, Verbascum ancyritanum, Linaria corifolia, Scutellaria orientalis L. subsp. pectinata, Phlomis armeniaca, Wiedemannia orientalis, Marrubium trachyticum, Stachys cretica L. subsp. anatolica, Thymus leucostomus Hausskn. & Velen var. argillaceus, Salvia wiedemannii, Bellevalia clusiana ve Crocus ancyrensis’dir.
Bu endemik bitkilerden Scabiosa hololeuca yüksek risk altında olan ve yakın gelecekte yok olma tehlikesi altında olan (EN, Endangered) ve Thymus leucostomus Hausskn. & Velen var. argillaceus orta vadeli gelecekte yok olma tehlikesinde olan (VU, Vulnerable) risk kategorilerindedir. Diğer endemik taksonlar ise en az endişe verici (LC Least concern) kategorisindedir.
Sulak alanların oluşturduğu ekosistemler yeryüzündeki önemli biyolojik çeşitliliğin bulunduğu bölgelerdir. Bu sistem içerisinde bitkilerin önemi oldukça büyüktür. Balıkdamı bölgesinde de doğal bitkiler bu sucul ekosistemin temel elemanıdır. Bölgedeki bitki çeşitliliği zengin sayılabilecek durumdadır. Özellikle önemli endemik türler başta olmak üzere tüm floranın olumsuz çevresel etkilerden korunması ve bölge halkının bu türden konularla ilgili olarak bilinçlendirme çalışmalarının yürütülmesi ve bu şekilde Balıkdamı Sulak Alanının yaşamını sürdürmesi sağlanmalıdır.
***
Kaynak: Eskişehir Valiliği ESKİyeni Kültür dergisi – Aralık 2010
-K2- Dr. Onur KOYUNCU \ESOGÜ Ö. Koray YAYLACI \ Biyolog
Kaynakça: -K2-
1.Türe C, Ocak A & Mısırdalı H (1996). Balıkdamı’nın (Gökada) Florası, Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi Dergisi, 2: 55-69.
2.Koyuncu O., Ataşlar E., Tokur S., Erten M.E. and Ardıç M., (2008) The Flora of Balikdami Wetland and Its Surroundings (Sivrihisar, Eskişehir-Turkey), Turkish Journal of Botany, 32: 227-241.
SİVRİHİSAR BALIKDAMI GÖZLEM EVİ
Eskisine göre suya daha yakın ve olması gereken noktaya uluslar arası standartlara göre yapılan ve geçtiğimiz ay sonu yapımı tamamlanan gözlem evinin yapımında emeği geçen başta Milli Parklar Müdürlüğü görevlileri ve Balıkdamı tanıtımını yapan bu konuda girişimde bulunan ve burayı sürekli gündemde tutan Osmangazi Üniversitesinden Doç. Dr. sn. Ünal ÖZELMAS, Sn. Muharrem KARAKAYA, Sn. Fevzi KIRAÇ başta olmak üzere emeği geçenlere sonsuz teşekkürler.
1.Türe C, Ocak A & Mısırdalı H (1996). Balıkdamı’nın (Gökada) Florası, Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi Dergisi, 2: 55-69.
2.Koyuncu O., Ataşlar E., Tokur S., Erten M.E. and Ardıç M., (2008) The Flora of Balikdami Wetland and Its Surroundings (Sivrihisar, Eskişehir-Turkey), Turkish Journal of Botany, 32: 227-241.
Yorum Yaz