Sivrihisar’a 55 kilometre uzaklıkta, Eskişehir’den Archelais’e (Aksaray) giden ve Pessinus’tan geçen eski yolun üzerinde kurulmuş, şimdiki Hacı Hamza köyü yakınlarındaki şehir, kale ve şato kalıntıların bulunduğu bölgedir. Bu bölgenin, Amuriyye şehrinin kalıntılarına ait olduğunu ilk tespit eden William Hamilton’dur. Frigyalılar zamanında küçük bir yerleşim merkezi olan Amuriyye, Bizans İmparatorluğu zamanında stratejik öneminden dolayı değeri artmıştır.
Arap ve Selçukluların saldırılarına uğrayan Amuriyye, ilk defa Abbasi halifesi Harun er-Reşid zamanında, Malik İbn Salih tarafından (K.S. 606 ) da zapt-edilerek şehrin kapısı Bağdata gönderilmişti. Daha sonra Halife El-Mutasım komutasındaki Abbasi ordusu (M.5.836) yılına şehri kuşatarak,taş üstünde taş bırakmamıştı. Esir düşen kırk iki Papaz, halifenin emri ile Bağdat’a götürülmüş, fidye almak- ümidiyle bir müddet bekletildikten sonra idam edilmiştir. Rum Ortodoks kilisesi bunun anısına her yıl Amuriyenin kırk iki kurbanı adıyla yortu düzenler.
Bu savaştan sonra askeri ve ticari merkez olmasından dolayı Amuriyye, önemini On ikinci yüzyıla kadar sürdürmüştür. M.1068 yıldan sonra şehir, Türklerin eline geçti. M.1110 yılında tekrar Bizanslıların istilasına uğrayan Amuriyye, çok geçmeden Sivrihisar’ı merkez edinen, Selçuklu emirleri tarafından kesin olarak ele geçirildi. Bundan sonra önemini yitirmiştir. Halkından çoğuda şehri terk ederek, Sivrihisar’a yerleşmiştir.
Hacı Hamza köyü yakınında Amuriyye (Hergan) kalesi ve kaleye bir kilometre uzaklıktaki vadinin ortasında antik şehrin yıkıntıları görülür. Hergan kalesi yontulmamış tabii taştan inşa edilmiş ve üzeri mermerle kaplanmıştır. Bir kaç Avrupalı gezgin ve coğrafyacının yaptığı incelemeler dışında, bugüne kadar ne bir araştırma ne de bir kazı yapılmıştır.
Yusuf Mesut Kilci – 1981
19 yüzyıla ait fotoğraf. Amuriyye, ilçemizin beşinci yüzyılda ismi. Her ne kadar Afyon ve civarını içine alan uygarlık dense de bu fotoğrafta Sivrihisar olduğu teyit ediliyor.
Yorum Yaz